نبات یک نمونه قند بوده که از حل شدن شکر در آب تبدیل به حالت بلورهای کریستالی میشود، ولی طبع گرمی داشته است. باتوجه‌به طب سنتی، نبات برای کسانی که طبع سردی داشته‌اند، بسیار مفید است. از جمله خواصی که در نبات بسیار مشهور بوده، خاصیت ضد نفخ و ملین بودن آن است. از جمله بیماری‌هایی که در حال حاضر بیشتر افراد درگیر آن شده‌اند، سردی دستگاه گوارش است. از لحاظ طب سنتی، هنگامی که سردی دستگاه گوارش بسیار بالا برود، فرد به غلبه بلغم دچار میشود. از جمله روش‌های کاربردی برای رفع مایع بلغم، استفاده مرتب از چای نبات است و همین‌طور میتوان از نبات به حالت داغ استفاده کرد. هدف از این مقاله آشنایی شما با انواع نبات و بیان خواص این خوراکی شیرین و خوش طعم از نظر طب سنتی است. به این ترتیب شما می توانید با اطلاع از خواص بی شمار آن با دید بهتری نسبت به خرید نبات در انواع مختلف اقدام کنید.
نبات
نبات یک نمونه کانی شیرینی‌پزی بوده که از کریستال‌هایی تشکیل شده که به نسبت بزرگ قند بودهاند. جایگاه بسیار خاصی را، این محصول ایرانی در طب سنتی دارد و برای ازبین‌بردن سردمزاجی از آن استفاده میکنند. از نبات به‌صورت سنتی برای مصارف گوناگونی مثل عروسی مورداستفاده قرار میگیرد. در اصل در فرهنگ ایرانی شیرینی به معنی زندگی شیرین بوده و به همین دلیل قند و نبات، پایه اصلی و ثابت تمام سفره‌های عروسی و عقد است. این مواردی که عنوان شد تنها قسمت بسیار کوچکی از هنرمندی‌ها و خواص این محصول است. به دلیل اینکه دررابطه‌با خواص درمانی نبات بیشتر بدانید بهتر است که با متخصص طب سنتی مشورت کنید.
انواع نبات
باتوجه‌به اینکه به‌صورت تبلور نبات تشکیل میشود، آن را میتوان به شکل‌های مختلفی درآورد. شکل‌های گوناگون این محصول به‌صورت سلیقه‌ای بودهاند و در مراحل ساخت همه آن‌ها به‌صورت تقریبی یک‌شکل یکسان بودهاند. در این قسمت نمونه‌های تبلور و اشکال نباتی که در بازار رایج بوده را بررسی میکنیم:
-
شاخه‌نبات
این نمونه از نبات به شکل تبلور دانه‌های نبات که به‌دور یک نخ پنبه‌ای قرار داشته، به وجود میآید.
-
نبات مخلوط
در کف دیگ نبات‌پزی تبلور دانه‌های نبات ایجاد میشود که این نمونه از نبات‌ها از این طریق به وجود می‌آیند. این نمونه از نبات به طور معمول به شکل فله به بازار عرضه میشود.
-
پودر نبات
در اصل این محصول همان نبات بوده که در ابعاد بسیار کوچک و ریز است که به دلیل ریز بودن دارای قدرت انحلال بالایی است و مثل شکر به نوشیدنی طعم شیرینی میدهد.
-
نبات چوبی
این نمونه از کانی شیرینی‌پزی به شکل تبلور دانه‌های نبات که به‌دور یک چوب قرار داشته، به وجود میآید. تفاوت و تمایز نبات چوبی نسبت به نبات‌هایی که به‌دور یک نی پلاستیکی قرار گرفته‌اند، این است که نباتهای چوبی بهداشتی تر هستند و برای سلامتی مضر نبوده‌اند. همان‌طور که می‌دانید احتمال ابتلا به سرطان را لوازم پلاستیکی بالاتر میبرد.
-
نبات دندانه
در اصل این محصول همان نبات معمولی بوده که هیچ شکل اضافه‌ای نداشته است. نبات دندانه نسبت به دیگر نبات‌ها مزیتی دارد که آن هم این است که به‌آسانی میتواند شکسته شود و از آن در بیشتر مصارف اداری یا خانگی به‌آسانی میتوان استفاده کرد. قدرت انحلال زیادی که این محصول دارد، سبب شده تا از آن به‌عنوان بهترین انتخاب برای نوشیدنی‌های گرم استفاده شود.
-
پرده نبات
به نمونه‌ای از نبات‌ها که بر روی پاتیل‌ها تشکیل میشود را پرده نبات می‌گویند و بسیار نازک و ترد هم هستند و از نظر مقدار و کیفیت زعفران با سایر نباتهای چوبی و شاخه تفاوتی نداشته است.
خواص نبات ساده و زعفرانی از دید طب سنتی
در طب سنتی نبات یک نمونه محصول بسیار مهم و محبوب است، به همین دلیل متخصصان طب سنتی با استفاده از نبات انواع بیماری‌ها را از بین میبرند. در این قسمت قصد داریم تا شما را با مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین خواص و فواید درمانی این محصول آشنا کنیم.
-
درمان سرفه
در زمانی که یک‌تکه نبات را در دهان قرار میدهید و آن را می‌مکید سبب نرم شدن گلو میشود، در نهایت درصورتی‌که سرفههای شدید دارید، شدت آن را میتواند کاهش دهد و در بعضی اوقات به‌صورت کامل قطع شده و درمان میشود.
-
خواص نبات برای سرماخوردگی
نبات جهت جلوگیری و درمان سرماخوردگی مخصوصاً درصورتی‌که سرفههای خلط دار هم داشته باشد، بسیار مؤثر و مفید است. نبات داغ زعفرانی دارای خاصیت ضدویروسی بوده به همین دلیل میتواند جلوی عفونت ویروس گلو که حاصل سرماخوردگی است، را بگیرد و در نتیجه سبب التیام درد گلو شود. به‌صورت کلی برای درمان سرماخوردگی توصیه متخصصین طب سنتی این است که نبات‌داغ را با سایر داروهای سرماخوردگی استفاده کنید.
-
نبات برای درمان اسهال
ساکارز یکی از قندهای دی‌ساکارید بوده که دارای خاصیت ملین کننده و ضد نفخی است. در اصل واحد اصلی تشکیل‌دهنده نبات، ساکارز است، به همین دلیل برای درمان اسهال و نفخ به کار گرفته میشود. متخصصان طب سنتی به دلیل تأثیر بسیار زیاد نبات برای درمان اسهال توصیه کرده‌اند که آن را به شکل کاراملی یا سوخته استفاده کنید.
-
نبات برای دل‌درد و کاهش درد
از جمله خواص و فواید موردتوجه نبات تسکین و درمان درد است. درد حاصل انقباض ماهیچه‌ها مخصوصاً در پشت‌پا را این محصول میتواند کمتر کرده و یا از بین ببرد. همین‌طور دل‌دردی که در اثر پریودی به وجود میآید را میتواند به‌صورت قابل‌توجهی کمتر کند، به همین دلیل از آن بیشتر بانوان در دوران قاعدگی استفاده میکنند.
-
خواص نبات درد پریود و سلامت واژن
پیش از دوران قاعدگی استفاده از چای نبات میتواند درد پریودی را تا میزان زیادی کمتر کند. متخصصان طب سنتی اعتقاد دارند که در دوران پریودی مصرف این محصول میتواند دل‌پیچه و کمردرد را تسکین دهد و برای ازبین‌بردن درد پریود بسیار مفید بوده است. از جمله موارد استفاده از این محصول، ازبین‌بردن عفونت واژن است. بعضی افراد آن را برای درمان، به شکل شیاف در واژن خود میگذارند. ولی قبل از این عمل حتماً باید از یک متخصص مشورت بگیرید.
-
کاهش خستگی و خواب‌آلودگی
این نکته را باید بدانید که مواد شیرین دارای خاصیت بالارفتن شادابی و انرژی بودهاند و از این قاعده نبات هم مستثنی نبوده است. به همین دلیل توصیه میشود درصورتی‌که حس خواب‌آلودگی در زمان رانندگی دارید، چای نبات را مصرف کنید تا در یک‌چشم برهم‌زدن خواب شما بپرد. زعفران هم از جمله محصولات ایرانی بوده است که شادابی و نشاط را میتواند در هر فردی بالاتر ببرد. به همین دلیل، برای بالابردن و دوبرابر کردن اثر ضد خستگی که در چای نبات وجود دارد، میتوانید نبات زعفرانی را مورداستفاده قرار دهید.
-
افزایش سطح هموگلوبین خون
در زمانی که سطح هموگلوبین خون پایین باشد میتواند سبب به‌وجودآمدن مشکلاتی مانند پریدن رنگ صورت، سرگیجه، کم‌خونی، ضعف و سایر علائم خستگی شود. این محصول علاوه بر اینکه سطح هموگلوبین خون را بالاتر میبرد، همچنین میتواند سبب گردش خون در بدن هم شود و در نهایت علائم ضعف و خستگی را پایین‌تر بیاورد.
-
تقویت حافظه
در قدیم در طب سنتی، برای بالابردن حافظه افراد دنیادیده به آن‌ها نبات داده میشد. خواص و فواید نبات به‌صورت دقیق برای تقویت حافظه مشخص نبوده، ولی متخصصان طب سنتی اعتقاد دارند که کم‌حواسی را این محصول میتواند کمتر کند و در نتیجه سبب تقویت حافظه شود.
-
افزایش آرامش و نشاط
همان‌طور که گفته شد نبات زعفرانی خاصیت نشاط و آرامش بخشی داشته است. به همین دلیل بهتر است که شما از این محصول در هر نوشیدنی گرمتان استفاده کنید.
-
خواص نبات در دوران شیردهی
نبات زعفرانی دارای خاصیت آرامش بخشی زیادی است که میتواند به شکل یک ضد استرس عمل نماید و همچنین شیر مادر را میتواند به‌صورت بالقوه‌ای بالاتر ببرد. همچنین شیرینی این مواد بسیار کمتر از دیگر مواد شیرین بوده است و مشکلی را برای مادر و کیفیت شیر او به وجود نمی‌آورد.
-
خواص نبات برای نوزاد
این محصول معمولاً میتواند در بیشتر افراد به‌عنوان یک تسکین‌دهنده درد به کار گرفته شود. همان‌طور که اطلاع دارید نوزادان برای ازبین‌بردن درد خود از تمام نمونه‌های و روش‌های طب سنتی نمی‌توانند مصرف کنند، به همین دلیل یکی از انتخاب‌های مناسب و درست برای نوزادان که بیشتر از ۶ ماه هستند، نبات است. با استفاده از این محصول در مواردی مانند هیپوگلیسمی، یبوست، ختنه، واکسیناسیون و خون‌گیری درد نوزادان را میتوانید کمتر کنید. همچنین باید بدانید که نوزادانی که بیشتر از ۶ ماه دارند از نبات‌داغ می‌توانند استفاده نمایند. در نوزادان کمتر از ۶ ماه استفاده این محصول امکان دارد که سبب اختلال و مشکل در جذب مواد مغذی و مفید شیر مادر شود.
-
خواص نبات برای یبوست
یکی از اختلالاتی که در آن مواد غذایی به‌درستی با استفاده از روده‌ها هضم نمی‌شوند، یبوست است؛ در نهایت سبب شده تا مدفوع بسیار سفت و خشک شود. این اختلال معمولاً توسط عوامل گوناگون و متعددی مانند کم‌آبی بدن رخ میدهد. نبات میتواند با تسهیل و آسانی در هضم غذا یبوست را از بین ببرد. بعضی افراد این باور را دارند که شیاف کردن نبات در مقعد هم یبوست را میتواند برطرف کند. اما پیش از اینکه این عمل را انجام دهید باید با یک متخصص طب سنتی حتماً مشورت کنید.
-
جلوگیری از جاری شدن آب دهان
اگر شما هم از جمله افرادی هستید که در زمان خواب آب‌دهانتان جاری میشود نبات راه‌حل این مشکل است. این مشکل خیلی اذیت‌کننده و سرسام‌آور بوده مخصوصاً در هنگامی که روبالشتی را بخواهید به طور مداوم تعویض کنید. نبات این مشکل را میتواند به‌آسانی یک آب خوردن از بین ببرد. برای این عمل باید نبات را در آب جوش یا چای حل نمایید و سپس آن را مصرف کنید تا بعد از آن دیگر مشکل جاری شدن آب دهان در هنگام خواب نداشته باشید.
-
رفع بلغم
در بدن انسان چهار خلط اصلی وجود دارد که یکی از آن‌ها بلغم است. مزاج بلغم مرطوب و سرد است، به همین دلیل متخصصان اعتقاد دارند که اگر این طبع درمان نشود میتواند سبب بروز مشکلات مهم‌تر و بزرگ‌تری مانند لقوه، رعشه، نقرس، فلجی و پیسی شود. مشکل بلغم را چای نبات و نبات‌داغ میتواند حل نماید و به‌صورت کامل آن را برطرف کند.
-
جلوگیری از خون دماغ شدن با نبات
خونریزی دماغ مخصوصاً در فصل‌های گرم سال از جمله اختلالاتی بوده که اکثر مردم با آن روبرو میشوند و در پی درمان آن هستند. این محصول خاص و شگفت‌انگیز میتواند خونریزی دماغ شما را در کمترین زمان قطع کند. برای این عمل لازم است تعدادی نبات را درون آب گرم بگذارید تا حل شوند، پس از آن چند قطره از این مایع را داخل بینی خود بریزید تا خونریزی قطع شود.
-
رفع مزه بددهان
در همه شرایط دسترسی به مواد غذایی کار ساده و آسانی نبوده مخصوصاً درصورتی‌که شما در محل کار مدت‌زمان زیادی هستید. به همین دلیل امکان دارد که در ساعاتی از روز دهان شما به علت بالارفتن بزاق، مزه بدی داشته باشد. نبات به علت قابلیت جابه‌جایی راحت و طعم خوبی که داشته همیشه میتوانید همراه خود داشته باشید تا درصورتی‌که مزه دهان شما تلخ شد، بتوانید با استفاده از آن از برطرف کنید.
-
درمان تکرر ادرار با نبات
همان‌طور که می‌دانید این محصول ماهیچه بعضی از قسمتهای بدن را میتواند تقویت نماید. کسانی که به ضعف مثانه دچار هستند و به‌صورت مرتب احتیاج به ادرار دارند مثانه خود را با این محصول می‌توانند تقویت کنند و همچنین تکرر ادرار را از بین ببرند. متخصصان طب سنتی توصیه میکنند برای اثربخشی بالاتر این محصول را به حالت نبات‌داغ استفاده کنید.
-
افزایش سوخت‌وساز
ساکارز در جذب شدن قابلیت زیادی داشته است. همان‌طور که اشاره کردیم نبات مقدار بالایی ساکارز داشته است. ساکارز از جمله قندهای حیاتی بوده که سوخت‌ساز ماهیچه‌ها را تأمین میکند. به همین دلیل شما با استفاده از این محصول، در مدت‌زمان کمی میتوانید انرژی که ماهیچه‌های شما نیاز دارد را تأمین کنید.
-
رفع مشکلات گوارشی با نبات
نباتهای شکری جلوی دیرهضم شدن غذا را میگیرند و مشکلات گوارشی زیادی را مانند کرم کدو، کرمک انتهای روده بزرگ، ترش کردن و آروغ زدن را می‌توانند درمان نمایند.
-
خواص نبات برای لاغری
باتوجه‌به اینکه به‌سرعت ساکارز در بدن جذب میشود، ولی در یک قسمت از بدن جمع نمیشود و با گذر زمان نمی‌تواند به چربی تبدیل شود. ازاین‌رو استفاده از نبات به‌جای سایر مواد قندی به لاغری و کاهش وزن میتواند کمک نماید.
خواص نبات قهوه ای و نیشکر
از تبلور عصاره مخصوص نیشکر این محصول به وجود میآید و دارای خواص درمانی بسیار زیادی است. از جمله خواص درمانی که نبات قهوه‌ای دارد میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- برطرف‌کننده کم‌خونی
- درمان اسهال
- رفع درد معده
- خاصیت آنتی‌اکسیدانی و مقابله با رادیکال‌های آزاد (رادیکال‌های آزاد سبب بروز سرطان میشوند)
- افزایش متابولیسم و کاهش وزن
- افزایش قدرت بدنی و قوای جنسی.
خواص نبات زعفرانی
نبات زعفرانی هم خواص زعفران و هم خواص نبات را داشته است و دارای انرژی بسیار بالایی است. نبات زعفرانی دارای فواید و خواص بسیار زیادی است که از جمله آن‌ها میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- رفع خواب‌آلودگی
- رفع تنگی نفس و تپش قلب
- رفع خستگی ناشی از فعالیت جنسی زیاد
- برقراری آرامش و افزایش نشاط
موارد استفاده از نبات
نبات در فرهنگ ایرانی جایگاه ویژه‌ای داشته است، به صورتی که پایه ثابت بیشتر اعیاد و مراسم مانند سفره هفت‌سین و عروسی است. این محصول دارای طعم‌ها و مزه‌های گوناگونی مثل زیره، لیمویی، آویشن، دارچینی، نعنایی، زعفرانی است تا هر مصرف‌کننده‌ای بتواند از آن استفاده کند و راضی باشد. باتوجه‌به اینکه نسبت به قند و شکر، نبات دارای مزه بهتری است، همین‌طور خواص نبات ساده و زعفرانی از دید طب سنتی هم بسیار زیاد است و محبوبیت بیشتری هم برای مصرف‌کنندگان داشته است. ولی در مصرف آن باید بیشتر دقت کنید، به دلیل اینکه نسبت به موارد دیگر کالری آن بیشتر است. در هر صد گرم نبات ۴۰۰ کالری وجود دارد؛ به همین دلیل در هفته بیش از دو تا سه بار نباید از آن استفاده کنید. دقت کنید تا در زمان مصرف، با مقدار متناسب نوشیدنی آن را رقیق کنید تا در نتیجه مزه‌ای زننده نداشته باشد.
مضرات نبات
خواص نبات ساده و زعفرانی از دید طب سنتی بسیار زیاد است ولی استفاده از هر ماده‌ای درصورتی‌که زیاده‌روی شود مضر و زیان‌آور است، حتی درصورتی‌که آن محصول بسیار مفید باشد. نبات هم مثل هر ماده‌ای از این قاعده مستثنی نبوده و استفاده بسیار زیاد آن امکان دارد که منجر به دیابت در فرد شود. این محصول به علت رطوبت پایین‌تر دارای بافت سخت‌تری نسبت به قند است، به همین دلیل میزان کالری آن در مقدار کم هم بسیار زیاد است و به‌هیچ‌عنوان برای کسانی که قند خون بالایی دارند، توصیه نمیشود. درصورتی‌که دارای قند خون هستید، پیش از استفاده از این محصول حتماً باید با دکتر طب سنتی مشورت کنید.
تفاوت نبات با قند و شکر
ماده اولیه‌ای که تمام این محصولات از آن شکل‌گرفته، ساکارز است، ولی تفاوت نبات با شکر و قند را شکل کریستال‌های تشکیل‌دهنده آن‌ها مشخص میکند. تفاوت و شباهت این محصولات بسیار به بخار، آب و یخ شبیه است. همة این مواد از واحدهای سازنده یک‌شکل و یکسان به وجود آمده‌اند ولی دارای خواص مختلف و متفاوتی هستند. نبات نسبت به قند و شکر طبع گرم‌تری داشته است و برای درمان بیماری‌ها از لحاظ طب سنتی بهتر و مناسب‌تر است.
طرز تهیه نبات
درصورتی‌که در خانه نبات را درست کنید بسیار مفیدتر است زیرا شما از سلامت و خلوص مواد اولیه خود مطمئن هستید. برای اینکه این محصول را تهیه کنید در ابتدا باید ۵۰۰ گرم شکر در داخل ۲۰۰ میلی‌لیتر آب جوشانده شود. برای شفاف‌سازی و ازبین‌بردن جرم‌های اضافی کریستال‌های کانی شیرینی‌پزیتان، یک سفیده تخم‌مرغ را میتوانید به محلول اضافه نمایید تا برای شما ضایعات را جدا کند. سپس چوب یا نخی را که قصد دارید بر روی آن بلورهای نبات شکل بگیرد بافاصله نسبی مناسبی از یکدیگر در یک ظرف دیگر قرار دهید. پس از اینکه آب و شکر به جوش آمد آن را در درون ظرف موردنظر خود بریزید و درب آن را در مدت‌زمان ۲۴ ساعت بپوشانید. بلورهای زیبای شما پس از مدت‌زمان تعیین شده تشکیل میشود. طرز تهیه نبات زنجبیلی، زعفرانی، میوه‌ای هم با نمونة ساده آن کاملاً یکسان بوده، فقط در هنگام جوشاندن آب و شکر باید ماده مورد نظرتان را به مخلوط اضافه نمایید.
خرید نبات
درصورتی‌که قصد خرید نبات را دارید به فروشگاه‌های معتبر فروش نبات حتماً سر بزنید و نبات خود را از برندهای معتبر خریداری کنید. در تعداد زیادی از کارگاه‌ها معمولاً برای رنگ دادن به نبات از مواد رنگی استفاده میشود که برخی از این مواد متأسفانه عامل بروز سرطان هستند. پس اهمیت زیادی دارد که از فروشگاه‌های معتبر خرید نبات خود را انجام دهید. در این فروشگاه‌ها با خیال راحت میتوانید خرید اینترنتی نبات را از برندهای مطمئن و معتبر مثل نبات مظفری، نبات آنتیک و … را انجام دهید این محصولات دارای تنوع بسیار زیادی هستند. همچنین میتوانید در این فروشگاه‌ها قیمت‌ها را مقایسه کنید و با مناسب‌ترین قیمت خریداری کنید یکی از این فروشگاه‌ها، خشکبار کشاورزی است.
